Vochtmeting om vochtproblemen aan te tonen.

Als in een pand kleding opgeslagen wordt, dan wil je zeker niet dat kleding muf gaat ruiken. Maar wat dan als je denkt dat het te vochtig is? Dan wil je vaststellen óf dat het geval is, of je vochtproblemen hebt. Dan wil je ook achterhalen wat de oorzaak is en een vochtmeting kan dan inzicht geven. Veelal is ventilatie onderdeel van het probleem: gebrekkige ventilatie zorgt dat lucht te vochtig wordt. Maar hoe komt het vocht daar?

Vochtproblemen kunnen de structuur van een gebouw kunnen aantasten, opgeslagen goederen aantasten maar ook de gezondheid van de gebruikers nadelig beïnvloeden. In dit blog zal ik eerst kort ingaan op wat vochtproblemen zijn en wat de mogelijke oorzaken zijn. Daarna zal ik ingaan op de verschillende methoden van vochtmeting en hoe deze kunnen worden toegepast in gebouwen. Vervolgens hebben we een praktijkgeval waar een vochtmeting een bijdrage levert aan de discussie tussen huurder en verhuurder of een situatie wel of niet voldoet aan goed huismeesterschap.

Wat zijn vochtproblemen?

Vochtproblemen zijn problemen die ontstaan als gevolg van een te hoge vochtigheidsgraad in een gebouw. Vocht kan op verschillende manieren het gebouw binnendringen, zoals via het dak, de muren of de vloeren. Als vocht niet op tijd wordt opgemerkt en behandeld, kan het leiden tot ernstige schade aan de structuur van het gebouw, zoals houtrot of betonrot. Ook kan vocht leiden tot schimmelvorming, wat een negatieve invloed heeft op de luchtkwaliteit en de gezondheid van de gebruikers.

Mogelijke oorzaken van vochtproblemen

Er zijn verschillende oorzaken van vochtproblemen in oude gebouwen, zoals:
Lekkages: Lekkages in het dak, de muren of de vloeren kunnen leiden tot vochtproblemen. Het water kan het gebouw binnendringen en vochtproblemen veroorzaken.
Capillaire opstijging: Dit is een natuurlijk proces waarbij water via kleine openingen in de muren omhoog wordt gezogen. Dit kan leiden tot vochtproblemen in de muren.
Condensatie: Condensatie kan optreden als de temperatuur in het gebouw te laag is in verhouding tot de vochtigheidsgraad. Dit kan leiden tot vochtproblemen in de vloeren en muren.

Meetmethoden, vochtmeting.

Er zijn verschillende methoden om de vochtigheidsgraad in oude gebouwen te meten.

• Visuele inspectie
  Een visuele inspectie is een methode om vochtproblemen op te sporen door middel van het inspecteren van de muren, vloeren en het dak op vochtige plekken en/of schimmelvorming. Deze methode is vooral geschikt voor het opsporen van vochtproblemen die al zichtbaar zijn. Bijvoorbeeld als er schimmel op de muur groeit of als er vochtplekken te zien zijn.  Het is echter belangrijk om te weten dat vochtproblemen niet altijd zichtbaar zijn. Zo kan er sprake zijn van vochtproblemen achter een muur of in de vloer zonder dat dit zichtbaar is. In dat geval kan een visuele inspectie onvoldoende informatie opleveren.
• Bouwvochtmeting: wordt vaak gebruikt om de vochtigheidsgraad van de materialen in een gebouw te meten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van speciale apparatuur zoals een vochtmeter. Deze methode is gebaseerd op de meting van de diëlektrische constante, een materiaaleigenschap die sterk afhankelijk is van het vochtgehalte. Deze methode meet alleen het vocht in de boven laag van het te onderzoeken materiaal tot enkele centimeters en resulteert in de indicatie wel of niet vochtig. Dit zijn de bekende vochtmeters met het voordeel dat veel meetpunten in kort tijdsbestek mogelijk maakt. Voor een lekkage onderzoek is de methode een juiste en beproefde techniek.
• Hygrometer: een hygrometer is een apparaat dat de luchtvochtigheid in een ruimte kan meten. Dit is met name handig om te bepalen of er sprake is van een te hoge luchtvochtigheid. Een te hoge luchtvochtigheid kan immers leiden tot condensatie en vochtproblemen

Meetwaarden

In onderstaande tabel is de verhouding tussen de vochtigheid van materialen in relatie tot de relatieve luchtvochtigheid gemeten zou mogen worden:

Een vochtpercentage in bouwmaterialen wordt schadelijk als het boven onderstaande waarden uitkomt:

Praktijkgeval

Onlangs hebben wij een pand gemeten waar de huurder zich afvraagt of het te vochtig is. Er is met name twijfel over de kelder: de huurde denkt dat daar lekkage vanuit grondwater is.

We hebben meer dan 100 meetpunten in verschillende materialen gemeten. Onderstaande foto’s laten zien dat op twee plaatsen, waar je vocht zou verwachten, dat niet altijd het geval is. Blijkbaar zijn er ook sporen van een te vochtige situatie uit het verleden: in stucwerk is een vochtpercentage van 0,5 % bij een RV van 40 % gangbaar, dus de meting van 0,4 % bij een RV van 45% is geen indicatie voor een probleem.

Maar in onderstaande foto wordt op een andere plek12,6% gemeten bij een RV van12,6%.

Dat is wel een te hoge waarde voor pleisterwerk. Met de meting hebben we op meer dan 10 plaatsen een te hoog vochtpercentage vastgesteld. De luchtvochtigheid is niet te hoog, maar de materiaalvochtigheid wel. Deze plekken concentreren zich rondom gevel en dak. Daarmee hebben we aan kunnen tonen dat aan de buitengevel en het dak veel stucwerk en cementvoegen aan de binnenzijde te vochtig zijn. Er is dus sprake van lekkage of vochtdoorslag.

Een volgende stap is het analyseren van de bouwkundige structuur om te bepalen wat de oorzaak hiervan kan zijn, maar dat viel buiten de scope van dit onderzoek.

Als er dus vraagtekens zijn bij de luchtkwaliteit of staat van het vastgoed, dan kan een eenvoudige vochtmeting uitkomst bieden: het maakt subjectieve waarnemingen objectief, documenteert en biedt daarmee een onderbouwde grondslag voor verdere stappen.

^Justus Slaakweg  en Henri Lintsen